(Η παρούσα πραγματεία συντάχθηκε από τον Κωνσταντίνο Γραβάνη, πήρε το πρώτο βραβείο το 2013 στο Young Astrologers Essay Contest που διοργανώθηκε από τον Αστρολογικό Σύνδεσμο Μεγάλης Βρετανίας και δημοσιεύτηκε στo «Astrological Journal»: Τόμος 55 – Τεύχος 6, Νοέμβριος/Δεκέμβριος 2013, σ. 33-36. Αναδημοσιεύτηκε μεταφρασμένο στην προηγούμενη ιστοσελίδα της εταιρείας μας στις 5 Δεκεμβρίου 2013. Δικαιώματα Μετάφρασης: Κωνσταντίνος Γραβάνης. Εικονογράφηση: (C) από τον Ηλία Αναστασίου, all rights reserved)
Σύνοψη
Το ακόλουθο δοκίμιο προσφέρει κάποιες νέες θεωρήσεις σχετικά με τις αστρολογικές αναφορές σε έργα της Walt Disney. Η εισαγωγή του συνοψίζει το κοινό αστρολογικό υπόβαθρο των αρχαίων μύθων. Το πρώτο μέρος αναδεικνύει τον αρχετυπικό πλανητικό συμβολισμό που μπορεί να βρει κανείς σε διάφορες μεγάλου μήκους ταινίες του Ντίσνεϋ, ενώ το δεύτερο ερμηνεύει την κλασσική ταινία Φαντασία (1940) ως μια αστρολογική αλληγορία της «Μουσικής των Σφαιρών».
Εισαγωγή στην Αστρομυθολογία
Η Αστρομυθολογία ήταν ένας κοινός τύπος αλληγορικής διδασκαλίας στην αρχαιότητα, ιδιαίτερα στην αρχαία Ελλάδα. Οι Δώδεκα Ολύμπιοι συσχετίστηκαν από φιλοσόφους και αστρονόμους με το ζωδιακό κύκλο¹, αποδίδοντας κάθε ηλιακό μήνα σε μια θεότητα. Θεοί και θεές του Ομήρου ερμηνεύτηκαν από τους εξηγητές των μύθων ως πλανητικές προσωποποιήσεις², ενώ ακόμη και ο Αριστοτέλης³ αναφέρει παλιές παραδόσεις -τις οποίες θεωρεί σοφές- οι οποίες χαρακτηρίζουν τους θεούς ως αλληγορικές αναπαραστάσεις των ουράνιων σωμάτων.
Οι δώδεκα άθλοι του Ηρακλή (ο Λέων της Νεμέας, ο Ταύρος της Κρήτης κλπ.) καθορίστηκαν σε αριθμό από τον επικό ποιητής Πείσανδρο ( 7ος αιώνας π.Χ.), ο οποίος χώρισε το βιβλίο του ( « Ηράκλεια » ) σε δώδεκα μέρη . Σύμφωνα με τον Πορφύριο⁴ και τον Ευσέβιο⁵ οι περιπέτειες του ήρωα αναπαριστούν αλληγορικά την ουράνια πορεία του Ήλιου μέσα από τα ζώδια. Αυτή η υπέροχη διαχρονική ιστορία δημιουργήθηκε όχι μόνο ως μία αστρονομική αλληγορία αλλά και για να αναπαραστήσει την μυητικού τύπου διαδρομή του ηλιακού ήρωα προς τον ηρωισμό, τη δόξα και τη σοφία, ένα εσωτερικό ταξίδι αυτογνωσίας, αυτοβελτίωσης, αυτοεκπλήρωσης, αλλά και αυτοθυσίας⁶ .
Η θρυλική Οδύσσεια του Ομήρου φαίνεται επίσης να αποτελεί μία μυστική αστρολογική αλληγορία. Οι περιπέτειες του Οδυσσέα πριν από την επιστροφή του στην Ιθάκη είναι ακριβώς δώδεκα στον αριθμό και ερμηνεύτηκαν από τον Γεώργιο Πλάνα⁷ ως το αλληγορικό ταξίδι του ήρωα μέσα από το ζωδιακό κύκλο. Εκτός από το έπος του Ομήρου ο συγγραφέας αναλύει ένα ευρύ φάσμα παγκόσμιων μύθων, ξεκινώντας από το ινδικό έπος του Ραμαγιάνα και το σουμεριακό έπος του Γιλγαμές, τονίζοντας τα κοινά αστρολογικά πρότυπα και μοτίβα στη Μυθολογία όλων των εποχών!
Είναι ενδιαφέρον να παρατηρήσουμε ότι στην πρώτη του περιπέτεια ο Οδυσσέας έρχεται αντιμέτωπος με μία πολεμική φυλή, τους Κίκονες (Κριός), επεισόδιο που δίνει έμφαση στο παρορμητικό θυμοειδές και τις πολεμικές τακτικές. Επόμενος σταθμός του είναι η χώρα των Λωτοφάγων (Ταύρος), μία ειρηνική και νωχελική φυλή που τρεφόταν με τον τοπικό λωτό, ένα ναρκωτικό φρούτο που κρατούσε τους ιθαγενείς σε βραδύτητα και απάθεια.
Μέρος I
Οι ιστορίες κινουμένων σχεδίων της Ντίσνεϋ διασκευάζουν συνήθως κλασικούς μύθους, παραμύθια και έργα παραδοσιακής λαϊκής τέχνης. Συχνά αφηγούνται σκοτεινά θέματα μαγείας και αλχημείας, καθώς και δραματικές ιστορίες θανάτου όπου πρωταγωνιστούν κακόβουλες οντότητες, ωστόσο πάντα καταλήγουν με το θρίαμβο των δυνάμεων του Καλού.
Πολλές από τις κλασικές ταινίες του στούντιο θα μπορούσαν να περιγραφούν ως αλληγορικές ιστορίες μύησης και της αρχετυπικής διαδρομής του ήρωα προς τη γνώση και την αρετή: οι ταινίες Χιονάτη και Πινόκιο ολοκληρώνονται με το θάνατο και την ανάσταση των δύο πρωταγωνιστών, με τον τελευταίο μάλιστα να θυσιάζει τον εαυτό του για να σώσει τον πατέρα του. Η Μικρή Γοργόνα είναι εμπνευσμένη από το αρχέτυπο της Γοργόνας, ένα μυθικό πλάσμα που αντιπροσωπεύει τη δυαδικότητα, ενώ ο Ντόναλντ στη Μαγική Χώρα των Μαθηματικών
Η πιο σημαντική -αλλά μέχρι στιγμής σχεδόν απαρατήρητη- εσωτερική άποψη της κινηματογραφικής τέχνης του Ντίσνεϋ είναι η αστρολογική. Το περιεχόμενο των ταινιών του φαίνεται συχνά να αντλεί από την αστρολογική παράδοση, είτε σκόπιμα και βάσει σεναριακού σχεδιασμού είτε χάρη σε μία ακούσια απεικόνιση των χαρακτηριστικών του κάθε πλανήτη (τα ουράνια σώματα ως οι συλλογικές δυνάμεις του ασυνείδητου).
Ας αναλύσουμε για παράδειγμα την πιο λαμπρή αφροδίσια ιστορία του: τη Χιονάτη
Η ηρωίδα είναι ευλογημένη με τη μεγαλύτερη ομορφιά, ευγένεια και γοητεία, αμόλυντη από το κακό. Με τα τραγούδια της προσελκύει όλα τα ζώα και προκαλεί μια μαγική αρμονία στη φύση. Την περιτριγυρίζουν περιστέρια -το αρχαίο σύμβολο της Αφροδίτης ⁹ ¹⁰- τα οποία μιμούνται τη μελωδική της φωνή. Ο πρίγκιπας του παραμυθιού φυσικά την ερωτεύεται αμέσως ενώ ακόμη και ο νάνος Γκρινιάρης -που είναι πάντα θυμωμένος- τελικά την αποδέχεται με αγάπη!
Ο περίφημος μαγικός καθρέφτης της βασίλισσας Γκριμχάιλντ απεικονίζει τον ζωδιακό κύκλο και ξεχωρίζει ως το πιο εμβληματικό σύμβολο αφροδίσιου ναρκισσισμού και ματαιοδοξίας. Τού ζητάει συνεχώς να ομολογήσει ποια είναι η ομορφότερη και, όταν ο καθρέφτης απαντά ότι η Χιονάτη την ξεπερνά σε ομορφιά, εκείνη εκρήγνυται από θυμό.
Ένα ακόμη αφροδίσιο σύμβολο της ταινίας είναι το απατηλό μήλο που προσφέρεται στη Χιονάτη από την μάγισσα. Συνειρμικά μάς παραπέμπει στο απαγορευμένο μήλο του κήπου της Εδέμ -συχνά αλληγορούμενο ως σεξουαλικός πειρασμός και αιτία ηθικής πτώσης- όπως επίσης και στο μήλο της Έριδος, σύμβολο γυναικείας ματαιοδοξίας που προκάλεσε τον περίφημο διαγωνισμό ομορφιάς μεταξύ Ήρας, Αθηνάς και Αφροδίτης.
Η δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία της Ντίσνεϋ ήταν ο Πινόκιο, μια ιστορία που φέρει τα σημάδια του πλανήτη Ερμή, του Αιώνιου Παιδιού. Ειδικότερα στο βιβλίο του Κάρλο Κολόντι, ο Πινόκιο παρουσιάζεται ως ένα ανυπάκουο παιδί που στερείται ηθικής και λέει συνεχώς ψέματα. Αποφεύγει να πηγαίνει στο σχολείο, αποπροσανατολίζεται από την καθημερινή ρουτίνα του και μπλέκει σε προβλήματα με άγνωστα άτομα. Μοναδικός ηθικός του οδηγός είναι η περίφημη «ακρίδα που μιλάει» (talking cricket), χαρακτήρας που μετονομάστηκε από τον Ντίσνεϋ σε «Jiminy cricket» (όνομα που πιθανόν να προέρχεται από το “Gemini” (Δίδυμοι), το ομιλητικό ζώδιο του Ερμή), ενσαρκώνοντας τη συνείδηση του Πινόκιο που τον διδάσκει να διακρίνει το καλό από το κακό και βοηθώντας τον να γίνει ένα αληθινό αγόρι!
Η θρυλική Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων μας μεταφέρει σε ένα ονειρικό, σουρεαλιστικό κόσμο που συνδέεται με την αστρολογική Σελήνη. Η εσωτερική αντανάκλαση του φεγγαριού αντιστοιχεί στο επίπεδο της ψυχής των αρχετυπικών φαντασιώσεων, επιθυμιών και φόβων, εκφραζόμενα κυρίως στον κόσμο των Ονείρων ¹²! Μιας και η φαντασία ενός παιδιού λοιπόν είναι βαθιά συνδεδεμένη με το παράδοξο βασίλειο του ασυνείδητου, η Αλίκη μπορεί να ιδωθεί ως μία ιδανική σεληνιακή ιστορία. Η νεαρή κοπέλα αισθάνεται περιορισμένη και πλήττει στο ορθολογικό περιβάλλον που ανατράφηκε, και οραματίζεται έναν κόσμο δικό της, όπου όλα θα είναι μία ανοησία, ένας κόσμος που θα στερείται σοβαρότητας, νοήματος και κανόνων, ένα παράλογο σύμπαν καθαρής φαντασίας!
Ο Βασιλιάς των Λιονταριών, μία από τις νεότερες σχετικά ταινίες του στούντιο, φέρει μια αναμφισβήτητη ηλιακή σφραγίδα. Στην αρχική σκηνή όλο το ζωικό βασίλειο συγκεντρώνεται για να τιμήσει τη βασιλική γέννηση του λιονταριού Σίμπα, μια γέννηση που ταυτίζεται με την ανατολή του ιερού Ήλιου, του κυβερνήτη του φυσικού κόσμου. Η ταινία έχει έναν σαιξπηρικό τόνο καθώς επαναλαμβάνει την ιστορία του νεαρού βασιλιά Άμλετ και δίνει έμφαση σε θέματα ηγεσίας και βασιλείας, ανδρείας, καλοσύνης και δίκαιης κρίσης.
Μία από τις πιο σκοτεινές ταινίες της Ντίσνεϋ είναι η Παναγία των Παρισίων, μια ιστορία γεμάτη από κρόνια στοιχεία, βασισμένη στο κλασικό μυθιστόρημα του Βίκτωρος Ουγκώ. Ο διάσημος καμπούρης έχει απαχθεί κατά τη βρεφική ηλικία από έναν μοχθηρό μονάρχη, ο οποίος, μόλις αντιλαμβάνεται την τερατώδη εμφάνισή του, τον φυλακίζει στην εκκλησία της Παναγίας των Παρισίων. Ο δυστυχής ήρωας ανατρέφεται στην κρύα απομόνωση ενός σκοτεινού πύργου, απεχθάνεται τον εαυτό του και φοβάται τον έξω κόσμο. Καθημερινό καθήκον του είναι να χτυπάει την καμπάνα της εκκλησίας, συνοδευόμενος από τρία πέτρινα αγάλματα (οι προσωπικοί του δαίμονες) που ζωντανεύουν για να τού κάνουν παρέα και να τού μιλήσουν.
Κατά τη διάρκεια της Εορτής των Τρελών, μια αναβίωση της ρωμαϊκής εορτής των Σατουρναλίων¹³, ο Κουασιμόδος αποφασίζει να επισκεφτεί τον έξω κόσμο, αλλά καταλήγει να γελοιοποιηθεί από τον αφηνιασμένο όχλο εξαιτίας της εμφάνισής του. Η ταινία αυτή είναι γενικώς πλούσια σε αντι-ρατσιστικά μηνύματα και επικεντρώνεται στον αγώνα της τσιγγάνας Εσμεράλδας εναντίον του αυταρχικού μονάρχη και την εσωτερική αλλαγή του Κουασιμόδου, που σπάει τις αλυσίδες του αυτο-οικτιρμού του και του φόβου για τον σκληρό κόσμο στον οποίο γεννήθηκε.
Τέλος, η ιστορία μικρού μήκους «Firebird» (Το Πουλί της Φωτιάς) από τη Φαντασία 2000 παρουσιάζει ένα εντυπωσιακό πλουτώνιο θέμα. Η ηθοποιός Άντζελα Λάνσμπουρι προλογίζει το επεισόδιο αυτό που επικεντρώνεται «στη ζωή, το θάνατο και την ανανέωση» και παρουσιάζει την απόλυτη καταστροφή και αναγέννηση της φύσης. Κατά τη διάρκεια του νεκρού χειμώνα ένα θηλυκό πνεύμα, το Εαρινό Ξωτικό (SpringSprite), ανατέλλει και δίνει ζωή σε όλη τη φύση. Τα πάντα ζωοποιούνται και ευδαιμονούν, εκτός από την άνυδρη κορυφή ενός βουνού, το οποίο αποδεικνύεται ότι είναι ένα κοιμώμενο ηφαίστειο. Το καταστροφικό Πουλί της Φωτιάς, που προσομοιάζει στο μυθικό πουλί Φοίνικας, ξυπνά και κυνηγάει το πνεύμα, το εξοντώνει και προκαλεί την τρομερή καύση όλης της φύσης. Τελικά όμως το πνεύμα ανασταίνεται με τη βοήθεια ενός ελαφιού, και ανθεί σταδιακά, αποκαθιστώντας όλη τη ζωτικότητα, τη γονιμότητα και ομορφιά της φύσης.
.
Μέρος II
Η αστρολογική αλληγορία της Φαντασίας
Δύσκολα θα μπορούσε να πει κάποιος με βεβαιότητα ότι η αναγωγή ορισμένων ταινιών της Ντίσνεϋ σε αστρολογικούς συμβολισμούς ήταν εκούσια ή ακούσια. Σε μια συγκεκριμένη περίπτωση, ωστόσο, το ενδεχόμενο της σύμπτωσης φαίνεται μάλλον απίθανο. Και αυτή είναι η εκπληκτική ταινία Φαντασία(1940).
Η συνεργασία του Γουόλτ Ντίσνεϋ με τον θρυλικό Βρετανό διευθυντή ορχήστρας Λέοπολντ Στοκόφσκι οδήγησε στη δημιουργία αυτής της κορυφαίας οπτικοακουστικής εμπειρίας, ενός μοναδικού αριστουργήματος -χωρίς διάλογο- το οποίο αποτελείται από επτά μικρού μήκους ταινίες κινουμένων σχεδίων τοποθετημένα επάνω σε οκτώ έργα κλασσικής μουσικής.
Η σε βάθος ανάλυση της ταινίας αποκαλύπτει ένα βαθύτερο επίπεδο ερμηνείας: την αλληγορική αναπαράσταση των ουρανίων σωμάτων της αρχαιότητας, των Επτά Ουρανών της αρχαίας θρησκευτικής κοσμολογίας (Ήλιος, Σελήνη, Ερμής, Άρης, Δίας, Αφροδίτη και Κρόνος).
Αυτό το καλά κρυμμένο θέμα αποτίνει φόρο τιμής στην Πυθαγόρεια θεωρία της Μουσικής των Σφαιρών και μάλλον άντλησε έμπνευση από την διάσημη σουίτα «Πλανήτες» του μεγάλου συνθέτη Γκούσταβ Χολστ (την οποία ο Στοκόφσκι είχε διευθύνει το Νοέμβριο του 1934¹⁵).
Κάθε επεισόδιο της Φαντασίας περιλαμβάνει όχι μόνο αφθονία συμβόλων που συνδέονται ευθέως με τις ουράνιες σφαίρες (και θεότητες) αλλά ακόμη και άμεσες αναφορές και απεικονίσεις τους:
“Τοκάτα και Φούγκα”- Θέμα του Ήλιου
Ο Ήλιος είναι η βασική αναφορά και συμβολισμός της περίφημης Τοκάτας & Φούγκας. Η απόλυτη μουσική του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ οπτικοποιείται σε αφηρημένα σχήματα και εικόνες, γιορτάζοντας τη βασιλεία του αιώνιου ορατού φωτός.
Εικόνες του θέματος:
http://brightlightsfilm.com/blog/wp-content/uploads/2010/12/Fantasia1b.jpg
‘’Ο Καρυοθραύστης”- Θέμα της Σελήνης
Η σουίτα του κυκλοθυμικού Καρυοθραύστη απεικονίζει τις δημιουργικές δυνάμεις της φύσης και την αλλαγή των εποχών. Το ονειρικό του περιεχόμενο παρουσιάζει έναν εξαιρετικό φανταστικό νατουραλισμό που εμπνέεται από την ρευστή και διαρκώς μεταβαλλόμενη Σελήνη.
Ο Disney είχε αρχικά μετατρέψει σε κινούμενο σχέδιο το «ClairdeLune» του ClaudeDebussy -το οποίο ήταν μάλλον το αρχικό σεληνιακό θέμα της Φαντασίας- μία ρομαντική ιστορία σε ένα δάσος σε μία νύχτα Πανσελήνου , όμως αποφάσισε τελικά να το αποσύρει.
Εικόνες του θέματος:
“Ο Μαθητευόμενος Μάγος” – Θέμα του Ερμή
Μία ιστορία εννέα λεπτών βασισμένη στο ποίημα του Γκαίτε, που άντλησε έμπνευση από την ιστορία του αρχαίου κωμικού Λουκιανού «Φιλοψευδής». Το θέμα αρχίζει με ένα αλχημικό έργο ενός μεγάλου μάγου. Μετά από λίγο ο Μίκυ Μάους, το παιδί-ήρωας που ομοιάζει με τον Ερμή, κλέβει το καπέλο του αφέντη του και προσπαθεί να αναπαράγει το μαγικό του έργο. Κάποια στιγμή πέφτει εξαντλημένος για ύπνο. Η προσωπικότητα του «διαιρείται», δραπετεύοντας από το φυσικό του σώμα και περιπλανώμενος στο αστρικό πεδίο.
Ο θεός-πλανήτης Ερμής θεωρούνταν ο προστάτης των αλχημιστών και των μάγων, όπως και ο κύριος του αστρικού σώματος. Σύμφωνα με τον Όμηρο, ήταν ο μεσολαβητής μεταξύ ζωής και θανάτου, εγρήγορσης και ενυπνίου. Η ανάδρομη πορεία του πλανήτη συμβολίζει μεταξύ άλλων την περίοδο ξεκούρασης για κάθε άτομο, την «διαίρεση» της προσωπικότητας και την επιστροφή στον κόσμο του ασυνείδητου.
Εικόνες του θέματος:
https://pasyfa.gr/wp-content/uploads/2015/08/098b3-yensid.jpg
Ένα επιστημονικό θέμα εξέλιξης και η δαρβίνεια «μάχη για την επιβίωση». Η ιστορία ξεκινά με ένα διαστημικό ταξίδι που τελειώνει στο ηλιακό μας σύστημα και επικεντρώνεται σε έναν κόκκινο πλανήτη! Η προϊστορική Γη βασανίζεται από γεωλογικές καταστροφές που οδηγούν στη γέννηση της οργανικής ζωής. Τα προϊστορικά όντα παλεύουν συνεχώς για την επιβίωση και την επικράτηση.
Ο επικός «Άρης: Ο Φορέας του Πολέμου» του Γκούσταβ Χολστ επηρεάστηκε από το έργο του Ιγκόρ Στραβίνσκι «Η Ιεροτελεστία της Άνοιξης», γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο Στοκόφσκι πιθανότατα πρότεινε το έργο αυτό στον Ντίσνεϋ ως το τέλειο κομμάτι για το αφιέρωμα στον Άρη.
Εικόνες του θέματος:
“Η Ποιμενική”- Θέμα του Δία
Η Έκτη Συμφωνία του Μπετόβεν περιγράφει τα χαρούμενα συναισθήματα που ζούμε σε μία ανώτερη σφαίρα συνείδησης. Η ιστορία λαμβάνει χώρα σε μία κοιλάδα κοντά στον Όλυμπο. Μωρά Πήγασοι μαθαίνουν να πετούν, αρσενικοί και θηλυκοί κένταυροι συναντιούνται τυχαία και φλερτάρουν μεταξύ τους, με τη βοήθεια ερώτων και φαύνων, καταλήγοντας σε μια διονυσιακή γιορτή ποτού και χορού.
Στη μέση της ιστορίας ο θεός Δίας εμφανίζεται μεγαλοπρεπής και διακόπτει τη γιορτή, εξαπολύοντας κεραυνούς. Η καταστροφή τελειώνει σύντομα, καθώς ο Δίας κουράζεται και πέφτει για ύπνο. Η φύση αποκαθίσταται στην προηγούμενη κατάστασή της και όλοι τελούν υπό ευδαιμονία παρακολουθώντας μία εντυπωσιακή ουράνια παρέλαση μυθολογικών θεοτήτων!
Εικόνες του θέματος:
“Ο Χορός των Ωρών”- Θέμα της Αφροδίτης
Μία αξέχαστη καρικατούρα κωμικού μπαλέτου, ένα χορευτικό νούμερο γεμάτο χάρη, αρμονία, ναρκισσισμό και ερωτική επιθυμία. Ο Ντίσνεϋ αγαπούσε ιδιαίτερα τον τρόπο που η πρωταγωνίστρια ιπποπόταμος με το όνομα Υάκινθος -που ομοιάζει στην θεά Αφροδίτη- σατίριζε αιώνες ζωγραφικής παράδοσης με θέμα την Τουαλέτα της Αφροδίτης¹⁶.
Εικόνες του θέματος:
“Η Νύχτα στο Φαλακρό Βουνό” & “Άβε Μαρία”- Θέμα του Κρόνου
Το τελευταίο επεισόδιο συνδυάζει τη Νύχτα στο Φαλακρό Βουνό του Μουσόρτζκι και το Άβε Μαρία του Σούμπερτ. Σύμφωνα με τον αφηγητή Ντιμς Τέιλορ «το νούμερο αυτό παρουσιάζει μία μουσική και δραματική σύγκρουση ανάμεσα στο βέβηλο και το ιερό. Ο Τσέρναμπογκ, ο αποκαλούμενος Μαύρος Θεός στη σλαβική μυθολογία, συγκεντρώνει τις ανίερες ψυχές και τα κακά πνεύματα υπό τις διαταγές του, δημιουργώντας πανδαιμόνιο, ένα μίγμα του μεσαιωνικού Μαύρου Σαββάτου των Μαγισσών και της Κόλασης του Δάντη. Ο εντυπωσιακότερος «Κακός» που δημιουργήθηκε ποτέ σε κινούμενο σχέδιο αντιπροσωπεύει το αρχέτυπο του «Μεγάλου Κακού» και «Παλαιού Διαβόλου» Κρόνου, νυκτερινού πλανήτη του θανάτου και βασανιστή των ψυχών.
Το ξημέρωμα σηματοδοτεί την ήττα του Τσέρναμπογκ από τις Δυνάμεις του Φωτός. Η τελευταία μεγάλη σκηνή ολοκληρώνεται με την επανεμφάνιση του Ήλιου, υποδηλώνοντας την επανέναρξη του κύκλου σε ένα ανώτερο επίπεδο. Η αλληγορία του ταξιδιού της Ψυχής διαμέσου των Ουρανών καταλήγει δτην ανάληψη της σε μία ανώτερη οκτάβα, την όγδοη σφαίρα των Απλανών Αστέρων, την ευδαιμονική κατάσταση του Παραδείσου.
Εικόνες του θέματος:
Παραπομπές & Υποσημειώσεις
1) Πλάτων, Νόμοι: 828c-d, Φαίδρος: 247a.
2) Ηράκλειτος (ο Αλληγοριστής), Ομηρικά Προβλήματα: 53-57.
3) Αριστοτέλης, Μετά τα Φυσικά: 1074b. Επίσης Πλάτων, Νόμοι:821b-d, 886d, 966e-967d. Ο Αθηναίος αντικρούει την άποψη των υλιστών φιλοσόφων ότι οι πλανήτες αποτελούν άψυχη ύλη. Κατά τον Πλάτωνα, τα ουράνια σώματα είναι «θεοί», νοήμονες και έμψυχες οντότητες, άποψη που ενστερνίστηκε ο Αριστοτέλης καθώς και αρκετοί άλλοι φιλόσοφοι.
4) Πορφύριος, Περί Αγαλμάτων: απόσπασμα 8.
5) Ευσέβιος, Ευαγγελική Προπαρασκευή: 3.13.17.
6) Εναλλακτική πηγή: Αλίκη Α. Μπέιλη, Οι Άθλοι του Ηρακλή: Μία Αστρολογική ερμηνεία.
7) Γεώργιος Πλάνας, Ο Ζωδιακός κύκλος στην παγκόσμια Μυθολογία. Νέα Ακρόπολη (1998).
8) Ομήρου Οδύσσεια: ραψωδία ν, 149-183.
9) Η αστρολογική Αφροδίτη ως «Φορέας Ειρήνης» του Γκούσταβ Χολστ και ως «Παγκόσμιος Ειρηνοποιός», πλανήτης της αγάπης και των ειρηνικών επιλύσεων. Το ιερό της σύμβολο είναι η περιστερά, το βιβλικό ζώο που ανακοίνωσε το τέλος του μεγάλου κατακλυσμού. Επίσης στην Καινή Διαθήκη το Άγιο Πνεύμα κατέρχεται με τη μορφή περιστεράς. Αυτό το μυστηριώδες πνεύμα ερμηνεύτηκε από τον Αυγουστίνο και τον Γρηγόριο Παλαμά ως ο Θείος Έρως, το Πνεύμα της Αγάπης που ενώνει τον Υιό με τον Πατέρα.
10) Ο Φάβιος Φουλγέντιος εξηγεί ότι «τοποθετούν τα περιστέρια υπό την προστασία της Αφροδίτης διότι τα πτηνά αυτού του είδους ερωτοτροπούν με πολύ ισχυρή λαγνεία» (Μυθολογίες: 2.1).
11) http://touchstonemag.com/archives/article.php?id=20-10-022-f#ixzz2HNEUMz7h.
12) Ο Καρλ Γιουνγκ εκτιμούσε το αρχετυπικό περιεχόμενο της Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων. Αναγνώριζε ένα τυπικό νηπιακό μοτίβο στο όνειρο τού να μεγαλώνει και να μικραίνει κάποιος απεριόριστα, ακριβώς όπως στη σκηνή που η Αλίκη τρώει τα δύο μαγικά μανιτάρια (http://www.csulb.edu/~csnider/Lewis.Carroll.html).
13) Η Εορτή των Τρελών ήταν ένα από τα πιο δημοφιλή μεσαιωνικά φεστιβάλ στην Ευρώπη, εορταζόμενη από τα τέλη Δεκεμβρίου έως τα Θεοφάνεια. Επρόκειτο για την αναβίωση της αρχαίας ελληνικής εορτής των Κρονίων και της αντίστοιχης ρωμαϊκής εορτής των Σατουρναλίων, αφιερωμένων στο θεό Σατούρνο (Κρόνο). Το θέμα της εορτής ήταν η επιστροφή στη Χρυσή Εποχή της Ισότητας του Κρόνου. Όλοι οι δούλοι αποκτούσαν την ελευθερία τους κατά το σύντομο αυτό διάστημα και εξισώνονταν πλήρως με τους κυρίους τους (ο Κρόνος-Σατούρνος θεωρούνταν, μεταξύ άλλων, πλανήτης-θεός των δούλων και των κοινωνικά καταπιεσμένων ομάδων).
14) Bil Tierney, Alive and Well with Pluto: Transits of Power and Renewal: 91. Llewellyn (1999).
15) http://www.stokowski.org/Leopold_Stokowski_and_British_Music.htm
16) John Culhane, Walt Disney’s Fantasia: 174. Abrams (1983).
————————