(Το παρόν άρθρο συντάχθηκε από τον Δρα Βαγγέλη Πετρίτση, δημοσιεύτηκε στο astro-analyses.blogspot.gr και αναδημοσιεύτηκε στην προηγούμενη ιστοσελίδα της εταιρείας μας στις 19 Δεκεμβρίου 2013.)

Παρ ‘όλα αυτά, αξίζει να αναρωτηθεί κανείς κατά πόσο η μαντεία είναι το μοναδικό πράγμα που δύναται να προσφέρει η αστρολογία. Μήπως μάλιστα η μαντεία δε θα έπρεπε καν να λογίζεται ανάμεσα στις λειτουργίες της αστρολογίας; Για να δώσουμε μια πρώτη απάντηση στο ερώτημα αυτό, αρκεί να αναφέρουμε τον James Hillman ο οποίος υποστηρίζει ότι η αστρολογία είναι «μια θεϊκή τέχνη, αλλά δεν είναι η τέχνη της μαντείας». Στην προσπάθειά μας να ερμηνεύσουμε τη θέση αυτή, θα εξετάσουμε πιθανούς ορισμούς της αστρολογίας συγκρίνοντάς την πρώτα με την επιστήμη, μετά με τη μυθολογία, τη φιλοσοφία και τη θρησκεία, και, τέλος, με την ψυχολογία.
.
.
Σχέση Αστρολογίας και Επιστήμης
.
Πρώτα απ ‘όλα, θα ήταν χρήσιμο να εξετάσει κανείς το ενδεχόμενο ότι η αστρολογία είναι μια επιστήμη όπως όλες οι άλλες, όσο εξωφρενικό και αν ακούγεται αυτό στα αυτιά κάποιων. Γενικά, η επιστήμη ορίζεται ως η συστηματική αναζήτηση γνώσης σε ένα συγκεκριμένο τομέα της ανθρώπινης εμπειρίας. Τα δύο πιο βασικά μέσα για την αναζήτηση αυτή είναι το πείραμα και η παρατήρηση. Σε ό,τι αφορά την πειραματική μέθοδο είναι αλήθεια ότι η αστρολογία δεν κάνει χρήση μιας τέτοιας μεθόδου που προβλέπει την απομόνωση και το χειρισμό μιας μετρήσιμης μεταβλητής που υποτίθεται, βάσει προηγούμενων ερευνών, ότι είναι αιτιολογικά υπεύθυνη για ένα συγκεκριμένο, επίσης μετρήσιμο, φαινόμενο. Ας δούμε όμως ποια είναι η σχέση της αστρολογίας με τη μέθοδο της παρατήρησης.
.

.
Το κριτήριο της διαψευσιμότητας
.
Φυσικά, θα ανταπαντήσει κανείς ότι από την εποχή του Δαρβίνου έχει υπάρξει πληθώρα ευρημάτων (π.χ., απολιθώματα, DNA, κ.α.) που συμφωνούν με τη θεωρία του. Ως εκ τούτου, η εξελικτική θεωρία του Δαρβίνου έχει περάσει επιτυχώς το τεστ της «διαψευσιμότητας», το πιο σημαντικό κριτήριο που έθεσε ο Karl Popper για να μπορεί να αναγνωριστεί μια θεωρία ως επιστημονική. Συνεπώς, μια θεωρία αναγνωρίζεται ως τέτοια όταν είναι δυνατό για κάποιον να συλλέξει εμπειρικά στοιχεία που να είναι σε θέση να τη διαψεύσουν. Για παράδειγμα, το να υποστηρίξει κάποιος ότι ο Θεός υπάρχει είναι ουσιαστικά μια μη διαψεύσιμη, και άρα μη επιστημονική, θεωρία. Και αυτό γιατί δεν υπάρχουν μετρήσιμα εμπειρικά δεδομένα που να διαψεύδουν την ύπαρξη του Θεού. Έτσι, οποιοσδήποτε μπορεί να υποστηρίξει ότι ο Θεός υπάρχει και ότι δημιούργησε τον κόσμο χωρίς να μπορεί όμως κανένας να φέρει απτά στοιχεία για το αντίθετο, γιατί πολύ απλά κανένας δεν έχει τη δυνατότητα να γυρίσει πίσω το χρόνο και να γίνει μάρτυρας της αρχής του κόσμου. Ομοίως, το να θεωρεί κανείς ότι οι κινήσεις των πλανητών έχουν κάποια αιτιώδη ή άλλη σχέση με τα τεκταινόμενα στη Γη είναι εξίσου μη διαψεύσιμο διότι προς το παρόν δεν υπάρχουν εμπειρικά δεδομένα που να μπορούν να διαψεύσουν τη θεωρία αυτή.
.

.
Το ζήτημα της συνύπαρξης αντικρουόμενων θεωριών
.
Όσο δύσκολο και αν είναι για μερικούς ανθρώπους να ασπαστούν την άποψή μας ότι η αστρολογία είναι επιστήμη, υπάρχει ένα ακόμη ζήτημα το οποίοη επιστήμη οφείλει να λύσει πριν αποφασίσει να δεχτεί στους κόλπους της την αστρολογία: η συνύπαρξη αντικρουόμενων θεωριών. Συγκεκριμένα, το γεγονός ότι σε κάθε κλάδο της επιστήμης υπάρχουν πολλές διαφορετικές θεωρίες που είναι μερικές φορές ασύμβατες μεταξύ τους υπονομεύει περαιτέρω το κριτήριο της διαψευσιμότητας του Popper. Ο λόγος είναι ότι τα εμπειρικά δεδομένα υπέρ μιας θεωρίας διαψεύδουν και έρχονται σε άμεση αντίθεση με τις υποθέσεις μιας άλλης θεωρίας της οποίας τα εμπειρικά δεδομένα διαψεύδουν με τη σειρά τους τις υποθέσεις της πρώτης θεωρίας. Ως εκ τούτου, εάν δύο διαψεύσιμες επιστημονικές θεωρίες είναι αντικρουόμενες, τότε βάσει ποιου κριτηρίου θα αποφασίσει κανείς για το ποια θεωρία υπερτερεί της άλλης;
.

.
Σχέση Αστρολογίας με Μυθολογία, Φιλοσοφία και Θρησκεία
.
Ας δούμε λοιπόν πολύ συνοπτικά μερικά από τα στοιχεία που η αστρολογία ως πανανθρώπινη γλώσσα έχει δανειστεί από τη μυθολογία, τη φιλοσοφία και τη θρησκεία. Πρώτον, η αστρολογία χρωστάει στη μυθολογία πολλές από τις λέξεις-κλειδιά που χρησιμοποιεί για την ερμηνεία των πλανητών δεδομένου ότι αυτοί φέρουν τα ονόματα αρχαίων ελληνικών θεοτήτων κι έχουν έτσι καταλήξει να συμβολίζουν στην αστρολογία τα ψυχολογικά κίνητρα και τα προσωπικά χαρακτηριστικά που αποδίδονταν στους μυθολογικούς θεούς. Δεύτερον, η αστρολογία έχει ένα ισχυρό φιλοσοφικό υπόβαθρο. Από το αξίωμα του Αναξιμένη «όπως πάνω έτσι και κάτω», τη θεωρία του Εμπεδοκλή για τα τέσσερα στοιχεία της φύσης και την ιδέα του Πυθαγόρα για την αριθμητική και μαθηματική βάση του σύμπαντος μέχρι τον κόσμο των ιδεών του Πλάτωνα και την ενθάρρυνση των Στωικών για να ζούμε σύμφωνα με τη φύση και τη συμπαντική συνείδηση που διαπερνά τα πάντα, η αστρολογία είναι γεμάτη από φιλοσοφικές αναφορές.
.
Τρίτον, αν και οι αστρολόγοι και οι οπαδοί της αστρολογίας δεν είναι απαραίτητο να πιστεύουν στους αρχαίους θεούς ή σε οποιοδήποτε άλλο θεό άλλωστε, ως ένα βαθμό όλοι φαίνεται να «πιστεύουν» στην ίδια την αστρολογία: είναι πεπεισμένοι ότι λειτουργεί παρά το ότι δεν γνωρίζουν ακριβώς πώς λειτουργεί. Λαμβάνοντας κανείς υπόψη ότι η πίστη ως έννοια παραπέμπει έντονα στη θρησκεία, είναι σε θέση να δει και τη στενή σχέση μεταξύ αστρολογίας και θρησκείας. Επιπλέον, οι άνθρωποι που συμβουλεύονται αστρολόγους αναζητούν κατά κύριο λόγο ανακούφιση και ελπίδα για το μέλλον, οι οποίες είναι βασικές ανθρώπινες ανάγκες που έρχεται να ικανοποιήσει και η θρησκεία. Από αυτή την άποψη, η κοινωνική λειτουργία της αστρολογίας μοιάζει πάρα πολύ με αυτήν της θρησκείας.
.
Σχέση Αστρολογίας και Ψυχολογίας
.

.
Εν κατακλείδι, μέσω ενός πολύπλοκου συστήματος αρχετυπικών συμβόλων, όπως θα το έθετε ο Carl Jung, υποστηρίζουμε ότι η αστρολογία παρέχει την πιο ολοκληρωμένη θεωρία προσωπικότητας που έχει διατυπωθεί ποτέ και είναι σε θέση να μιλήσει σε πολλά επίπεδα της ανθρώπινης εμπειρίας, από το καθαρά σωματικό και βιολογικό στο πιο ψυχολογικό και διαπροσωπικό. Είναι επίσης σε θέση να μιλήσει σε ένα επίπεδο διομαδικό και κοινωνικό, ακόμη και υπερβατικό (transcedental). Η αστρολογία γίνεται έτσι ένα πολύτιμο εργαλείο για την κατάκτηση της αυτογνωσίας ή, σύμφωνα με τον Hillman, μια εμπειρική τέχνη που προσφέρει αποτελεσματικές και εντυπωσιακές αποκαλύψεις σχετικά με την προσωπικότητα του ατόμου. Άπαξ και ένα άτομο έχει επίγνωση της αστρολογικής του δομής, του είναι πολύ πιο εύκολο να κατανοήσει γιατί βιώνει συγκεκριμένα επαναλαμβανόμενα μοτίβα στην εργασία του, στις σχέσεις του και σε άλλους τομείς της ζωής του.
.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο, πιστεύουμε ότι η αστρολογία είναι ικανή να προσφέρει στην ψυχολογία ένα άριστο ψυχομετρικό εργαλείο, δηλαδή ένα μέσο αναζήτησης των ψυχολογικών χαρακτηριστικών ενός ατόμου που είναι μάλιστα αντικειμενικό καθώς δεν επηρεάζεται από τις διαθέσεις του ατόμου όπως θα συνέβαινε κατά τη συμπλήρωση ενός ερωτηματολογίου προσωπικότητας. Επίσης, η αυτογνωσία που κατακτά κανείς μέσα από την ανάλυση του αστρολογικού του χάρτη είναι ικανή στη συνέχεια να βοηθήσει το άτομο να ζήσει μια πιο συνειδητή ζωή διευκολύνοντας την εσωτερική αλλαγή του και την αποκοπή του από επαναλαμβανόμενα και ίσως ανώφελα μοτίβα συμπεριφοράς.
.
